Incontinentie, doorgaans ook aangeduid als urineverlies, kent vele vormen en oorzaken. Voor veel mensen met incontinentie heeft de aandoening een negatieve invloed op hun gevoel van eigenwaarde en leidt het tot sociale terugtrekking.
Omdat het om een uiterst intiem probleem gaat, is het begrijpelijk dat mensen zich ongemakkelijk voelen om de tekenen van incontinentie in hun bredere vriendenkring te bespreken. En schaamte weerhoudt mensen er vaak van om medische hulp te zoeken wanneer de eerste symptomen van urine-incontinentie zich voordoen. Mensen die last hebben van incontinentie staan echter zeker niet alleen.
Om als incontinent persoon een actief en zorgeloos leven te kunnen leiden, is het belangrijk de symptomen te herkennen en serieus te nemen. Dankzij moderne hulpmiddelen en behandeling met medicijnen of fysiotherapie kunnen de betrokkenen tegenwoordig een bijna normaal leven leiden, zelfs zonder volledige controle over hun blaas. De eerste stap is echter een open gesprek over de aandoening, met een vertrouwenspersoon of uw huisarts.
In dit artikel wordt beschreven welke tekenen duiden op blaaszwakte en hoe u de getroffenen op een positieve manier kunt helpen om met het probleem om te gaan.
Wat is incontinentie?
Urine-incontinentie verwijst naar elk onvrijwillig verlies van urine (plas), of het nu gaat om een paar druppels of om grotere volumes.3
De term ‘incontinentie’ is afgeleid van het Latijnse woord ‘incontinens’ dat ‘niet bij elkaar houden’ betekent. Het vermogen om het legen van de blaas vrijwillig te controleren (mictie) kan in de loop van het leven verstoord raken en vooral op oudere leeftijd een probleem worden. Daarom ontstaat incontinentie vaak bij ouderen boven de 65 jaar.
Blaaszwakte, zoals incontinentie meestal wordt genoemd, kan echter ook ontstaan bij mensen van elke leeftijd en elk geslacht. Vrouwen hebben vaker last van urine-incontinentie dan mannen: stressincontinentie, waarbij de urine vrijkomt bij lichamelijke inspanning zoals hoesten, niezen, lachen of sporten zoals hardlopen. Zwangerschap kan ook tijdelijke of langdurige blaaszwakte veroorzaken, omdat tijdens de zwangerschap als de baby groeit de druk op de blaas en de bekkenbodemspieren toeneemt.
Naast urine-incontinentie bestaat er ook fecale incontinentie, maar die komt veel minder vaak voor en ontstaat meestal op latere leeftijd.
Ben ik incontinent?
“Je hebt een blaas zo groot als een vingerhoed”: uitdrukkingen als deze worden vaak gebruikt om vrienden te plagen die altijd naar het toilet moeten. Dit kan wijzen op een zwakke blaas, maar is niet noodzakelijk een teken van blaaszwakte. Mensen die veel drinken, of vloeistoffen die de blaas kunnen irriteren, moeten misschien vaker naar het toilet, maar dit betekent niet dat ze incontinent zijn.
Laat u ongewild urine ontsnappen als u bijvoorbeeld hoest, niest of een zwaar voorwerp optilt? Heeft u vaak zo’n sterke aandrang om te plassen dat u soms niet op tijd naar het toilet gaat? Wordt u ’s nachts meer dan 2 keer wakker om te plassen? Dan zijn dit enkele typische symptomen van blaaszwakte.
Wanneer en hoeveel urine u verliest, kan aangeven welk type incontinentie u heeft en zal helpen om u de juiste behandeling te geven. De volgende soorten incontinentie komen vaak voor:
Stressincontinentie: Deze vorm van incontinentie ontstaat als de bekkenbodemspieren en/of de sluitspieren van de urethra beschadigd zijn. Er komt urine vrij als u zich lichamelijk inspant. Triggers zijn bijvoorbeeld het tillen van zware voorwerpen of hoesten, niezen of lachen. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen.
Overloopincontinentie (chronische urineretentie): Is wanneer de blaas zich niet volledig kan ledigen. Dit wordt vaak veroorzaakt door een vernauwing of verstopping van de urinebuis. Het kan ook worden veroorzaakt door zenuwbeschadiging of als de blaasspier niet goed samentrekt. Overloopincontinentie komt vooral voor bij oudere mannen. De meest voorkomende oorzaak is een vergrote prostaat.
Aandrangincontinentie: Wordt veroorzaakt doordat de blaasspieren (detrusor) over- of onderactief zijn. De aandrang om te plassen komt plotseling omdat de spier te vaak samentrekt, zelfs als de blaas niet vol is. Het kan soms worden veroorzaakt door een urineweginfectie (UTI), het drinken van te veel cafeïne of alcohol en sommige geneesmiddelen.
Reflexincontinentie: Is vergelijkbaar met aandrangincontinentie, maar de persoon krijgt meestal niet de aandrang of het gevoel dat hij moet plassen en lekt daarom onverwachts. Deze vorm van incontinentie is het gevolg van een verstoring van de informatieoverdracht van de blaas naar de hersenen, vaak veroorzaakt door problemen met het zenuwstelsel, zoals zenuwbeschadiging door letsel of ziekte zoals Parkinson, Alzheimer en Multiple Sclerose (MS).
Extraurethrale incontinentie: Plotseling of voortdurend urineverlies, soms veroorzaakt door fistels, trauma of kanker, of aangeboren afwijkingen. Fistels zijn kleine doorgangen die in het lichaam kunnen ontstaan. Als een fistel de blaas verbindt met de vagina of het rectum, druppelt de urine via de fistel naar de buitenkant van het lichaam.
Gemengde incontinentie is meestal een combinatie van aandrang- en inspanningsincontinentie.
Tijdelijke incontinentie: Na een zwangerschap of prostaatoperatie kunnen sommige mensen tijdelijk onvrijwillig urineverlies hebben. De betrokkenen klagen vaak slechts tijdelijk over een van de soorten incontinentie. Vaak verdwijnen de symptomen volledig.
Fecale incontinentie: Fecale incontinentie is het onvrijwillig laten lopen van gas, vloeibare en/of vaste ontlasting.7 Het komt vaak voor bij oudere volwassenen.
Neem contact op met uw huisarts als u denkt dat u tekenen van blaaszwakte heeft. Met de juiste hulp en ondersteuning kunnen uw symptomen verbeteren, zo niet genezen.
Incontinentiemateriaal
Tegenwoordig bestaan er vele soorten incontinentiemateriaal. Afhankelijk van de soort incontinentie die u heeft is er ruime keuze hierin. Laat u goed informeren en vergeet ook niet online reviews hierover te lezen zodat u een goede keus maakt.
